Oleh NIZAM YATIM
nizam.yatim@utusan.com.my

BARU-BARU ini 'orang tengah' dalam urus janji kapal selam Scorpene, Jasbir Singh Chahl telah tampil ke depan untuk menafikan sekeras-kerasnya kewujudan elemen rasuah dalam pemerolehan aset pertahanan canggih itu.

Setelah hampir lima tahun mendiamkan diri, beliau akhirnya tampil menjelaskan pembayaran RM452 juta (115 juta euro) kepada Perimekar Sdn. Bhd. adalah munasabah bagi membiayai kos khidmat pengurusan syarikat berkenaan.

Dalam wawancara eksklusif dengan sebuah akhbar, Jasbir menjelaskan syarikat itu menyediakan perkhidmatan pengurusan dan integrasi projek, menyelaraskan penglibatan syarikat Malaysia semasa fasa pembinaan serta memantau prestasi firma terlibat.

Ia juga meliputi khidmat membantu kontraktor utama mematuhi semua undang-undang dan prosedur tempatan berkaitan pelaksanaan kontrak, menguruskan soal logistik dan latihan pegawai serta anggota Angkatan Kapal Selam Tentera Laut Diraja Malaysia (TLDM).

Sebahagian besar daripada bayaran itu melibatkan aspek makanan dan penginapan serta semua perkhidmatan yang perlu bagi latihan 145 kakitangan TLDM dan keluarga mereka di Brest, Perancis dan Sepanyol selama tempoh enam tahun termasuk premium insurans kesihatan serta elaun saraan harian minimum 50 euro seorang.

Ketika membuat pendedahan itu, Jasbir turut menafikan beberapa tohmahan lain pihak pembangkang dan Suara Rakyat Malaysia (Suaram) termasuk dakwaan model Mongolia, Altantuya Shaariibuu berada dalam kumpulan perunding yang memuktamadkan urus janji tersebut.

Bagi kita yang sejak dahulu lagi yakin bahawa kerajaan tidak bersalah dalam isu ini sudah pasti menyambut baik pendedahan berkenaan.

Cuma yang menghairankan, kenapa masa terlalu lama diambil untuk membuat pendedahan sedangkan isu ini telah bertahun-tahun dicanang pihak pembangkang sehingga wujud persepsi tokoh tertinggi kerajaan terlibat dengan rasuah dan pembunuhan?

Kenapa wakil kerajaan tidak menemui Jasbir sendiri ketika isu mula dicetuskan pada 2008 untuk mendapatkan penjelasan bagi membolehkan fakta terbabit digunakan untuk menangkis dakyah-dakyah pembangkang?

Kelembapan kerajaan untuk bertindak dalam isu ini menghimbau kita kembali kepada satu lagi kes membabitkan dakwaan pembangkang pada 2011 bahawa laporan Ketua Audit Negara 2010 telah mengesahkan wujud penyelewengan dalam National Feedlot Corporation Sdn. Bhd. (NFCorp).

Walaupun dakwaan tersebut jelas sekali tidak berasas kerana Jabatan Audit Negara (JAN) tidak mempunyai kuasa mengaudit syarikat swasta, tiada sebarang penjelasan segera diberikan sehingga rakyat percaya dengan tohmahan tersebut.

Hanya pada Januari 2012, JAN membuat penjelasan dengan menyatakan kelemahan dikesan hanya merujuk kepada projek Pusat Fidlot Nasional (PFN) di Gemas, Negeri Sembilan dan bukan NFCorp.

Menurut JAN, jika dibaca keseluruhan laporan, tidak ada pun disebut perkataan-perkataan seperti kucar-kacir, in a mess atau pun penyelewengan.

"Perkataan ini telah digunakan oleh pihak-pihak lain (pembangkang) dan JAN tidak sepatutnya dipertanggungjawabkan kerana sama ada terdapat unsur-unsur penyelewengan dalam pelaksanaan projek ini terpulanglah kepada siasatan polis dan Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM)," kata jabatan itu.

Kegagalan 'mencantas' dengan segera isu-isu politik membabitkan kapal selam Scorpene dan NFCorp ini membuatkan kita tertanya-tanya adakah kerajaan tidak mempunyai pasukan pengurusan krisis bagi menanganinya?

Jika ada, kenapa lambat bertindak untuk menyediakan fakta-fakta betul dengan kadar segera kepada menteri yang berkenaan bagi membolehkan segala tohmahan dijawab dengan pantas dan memuaskan hati rakyat?

Bagi penganalisis politik, Mohd. Roslan Mohd. Saludin, Malaysia sudah mempunyai pasukan pengurusan krisis dalam setiap bidang, cuma masalahnya tidak semuanya cekap dalam menjalankan kerja-kerja mereka khususnya mereka yang terlibat menangkis dakyah politik pembangkang.

"Saya kira memang sudah wujud pasukan seperti ini dalam sistem yang sedia ada. Tinggal lagi kecekapan, kesiapsiagaan mereka yang dipertanggungjawabkan dalam bidang pengkhususan politik, itu boleh kita persoalkan.

"Lihat sahaja keputusan Pilihan Raya Umum Ke-13 (PRU-13), pasukan yang ditubuhkan gagal mengesan petanda-petanda yang menyebabkan kemerosotan prestasi Barisan Nasional (BN).

"Sehubungan itu, ahli pasukan pengurusan krisis yang berkarat dan tidak menunjukkan prestasi cemerlang harus dipecat dan digantikan dengan ahli baharu," katanya yang juga bekas Felo Pusat Syariah, Undang-Undang dan Sains Politik, Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM).

Beliau berkata, jika pasukan baharu sudah diwujudkan, prestasi mereka harus dinilai dari semasa ke semasa dan bukannya hanya membuat bedah siasat selepas keputusan PRU-14 diumumkan.

Katanya, kelemahan pasukan pengurusan krisis bukan sahaja berlaku dalam bidang politik malah juga melibatkan isu-isu hubungan antara kaum, Islam dan media baharu.

"Bagi saya pasukan ini perlu kepada pembugaran semula dan ia perlu dilakukan dengan segera," ujarnya.

Dalam pada itu, beliau meminta pihak kerajaan mencontohi pasukan pengurusan krisis dalam bidang ekonomi, kewangan dan perbankan yang dilihatnya sangat tangkas dan berkesan melaksanakan tanggungjawab mereka.

"Pasukan ini seharusnya dijadikan penanda aras oleh semua pihak dan kejayaan mereka bukan sahaja kerana cepat bertindak memberi respons, tetapi dalam masa sama dapat bertindak secara betul dan segala fakta yang dikemukakan mempunyai asas kukuh," katanya.

Ditanya kemungkinan diwujudkan jawatan jurucakap kerajaan seperti 'White House Press Secretary' di Amerika Syarikat (AS) atau mencontohi kerajaan Jepun yang menyediakan wakil bagi menyampaikan status terkini kebocoran loji nuklear Fukushima, Mohd. Roslan berkata, mengikut sistem di Malaysia, para menteri yang bertanggungjawab menjadi jurucakap kerajaan.

Beliau berkata, masalah yang wujud di kalangan menteri ialah mereka tidak agresif untuk membuat kenyataan berasaskan fakta bagi menangkis dakyah pembangkang dan jika ada pun penjelasan itu, ia hanya disiarkan media arus perdana.

"Kenyataan seperti ini jarang disiarkan oleh portal berita Internet dan media sosial. Jika ada pun ia telah diputarbelitkan.

"Satu lagi yang penting ialah setiap menteri perlu mempunyai akaun Facebook, Twitter dan Instagram bagi membolehkan mereka memuat naik penjelasan dengan kadar segera," katanya.

Oleh Azmi Hassan

PENDEDAHAN terkini mengenai isu perolehan kapal selam Scorpene oleh Jasbir Singh Chahl yang menempelak tuduhan terdapat unsur rasuah dan lebih sinis lagi penglibatan rakyat Mongolia bernama Altantuya Shaaribuu dianggap kritikal kerana Jasbir terlibat secara langsung dari mula hingga akhir dalam urusan pembelian tersebut.

Pertama kali berita mengenai perolehan kapal selam Scorpene oleh Tentera Laut Diraja Malaysia (TLDM) mula dihebahkan pada sekitar Jun 2002, ia menarik perhatian banyak pihak kerana Malaysia berbelanja besar untuk kedua-dua kapal selam ini.

Perbelanjaan sebanyak RM3.4 bilion, iaitu hampir satu pertiga daripada peruntukan pertahanan setiap tahun sudah tentu mengundang pelbagai analisis mengenai rasional keperluan negara memiliki kapal selam.

Apakah penafian terbaru oleh Jasbir ini mampu meredakan isu Scorpene ini tidak mungkin akan berlaku kerana ia merupakan antara senjata ampuh pihak tertentu yang mempunyai niat untuk mengaibkan kerajaan pimpinan Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak.

Tetapi apa yang paling nyata adalah rakyat lebih berminat dengan cerita tuduhan sensasi yang tidak mempunyai asas bukti sehingga menenggelamkan isu kepentingan keperluan kapal selam dalam mempertahankan kedaulatan negara.

Menarik juga dikaitkan dengan kenyataan Timbalan Menteri Pertahanan, Datuk Abdul Rahim Bakri pada persidangan Parlimen sehari selepas penafian Jasbir yang menegaskan antara lain, TLDM memerlukan sekurang-kurangnya enam buah kapal selam bagi membentuk angkatan yang berupaya mengawal sempadan maritim Malaysia secara berkesan.

Menurut beliau lagi, kapal selam tersebut diperlukan untuk membuat rondaan di Zon Ekonomi Eksklusif (EEZ) negara seluas kira-kira 600 kilometer persegi yang kaya dengan hasil perikanan, minyak dan gas dianggarkan bernilai trilion ringgit. Kritikal juga ditegaskan, garis sempadan EEZ Malaysia ini dipertikaikan oleh beberapa negara berdekatan terutama sekali yang melibatkan gugusan Kepulauan Spratly di Laut China Selatan.

Pertikaian sempadan maritim yang bertindih dianggap kritikal untuk negara rantau Asia Pasifik kerana ia bukan sahaja melibatkan banyak negara tetapi juga turut membabitkan dua kuasa besar iaitu Amerika Syarikat (AS) dan China.

Sebab itu permodenan sistem pertahanan yang melibatkan angkatan laut berlaku dengan begitu pantas tidak kira untuk negara kecil seperti Malaysia, Vietnam atau Singapura sehinggalah kepada negara yang berbelanja mewah seperti China, Jepun atau India.

Tentera laut Singapura (RSN) umpamanya sudah mempunyai enam kapal selam dalam operasi mereka, sementara Vietnam pula sedang membuat perolehan enam kapal selam kelas Kilo dari Rusia. Perbelanjaan pembelian kapal selam oleh negara Asia Pasifik pada tahun 2011 hanya berjumlah AS$4.4 bilion tetapi dijangkakan menjelang tahun 2020 perbelanjaan tersebut akan meningkat dengan mendadak sehingga AS$46 bilion.

Apa yang paling ketara adalah permodenan ini bukan sahaja melibatkan aset pertahanan bawah laut seperti kapal selam tetapi juga aset permukaan laut seperti kapal tempur yang mempunyai pelbagai keupayaan canggih seperti peluru berpandu dan sistem pengesan.

Cadangan penempatan empat buah kapal perang pesisir (LCS) milik tentera laut AS (USN) adalah salah satu usaha Washington memantapkan sistem pertahanan angkatan tentera laut negara sekutu mereka di rantau ini. Pada ketika ini hanya satu LCS iaitu USS Freedom telah mula beroperasi dari Pangkalan Laut Changi, Singapura.

Besar kemungkinan dua kapal selam milik negara iaitu KD Tunku Abdul Rahman dan KD Tun Abdul Razak telah acap kali digunakan menyusur Laut China Selatan sehingga ke Kepulauan Spratly di mana Malaysia memiliki beberapa pulau seperti Pulau Ubi, Pulau Siput, Pulau Mathanena dan Pulau Peninjau yang juga dituntut oleh negara lain.

Malaysia sebagai sebuah negara yang mempunyai kawasan perairan yang agak luas dan kritikal seperti Laut China Selatan dan Selat Melaka mesti mempunyai aset yang bersesuaian demi menjaga kedaulatan negara. Memang benar kos memiliki kapal selam adalah agak tinggi tetapi untuk meletak harga sebagai jaminan kedaulatan dan keselamatan negara adalah tidak adil.

Organisasi tentera laut yang tidak mempunyai kapal selam dianggap sebagai tidak lengkap dan lemah. Sebab itu negara Asia Pasifik umpamanya walaupun dianggap sebagai negara kecil dan tidak mempunyai peruntukkan pertahanan yang besar, membuat perancangan memiliki kapal selam.

Indonesia merupakan negara ASEAN pertama memperolehi kapal selam pada 1960-an dan diikuti beberapa siri pembaikan pada 1980-an. Tentera Laut Indonesia (TNI-Laut) menaruh harapan bilangan kapal selam dapat ditambah kerana aset sedia ada tidak mencukupi dan sudah terlalu uzur untuk menjalankan operasi.

Singapura sebaliknya hanya memiliki kapal selam dari Sweden pada 1995 tetapi pada hari ini RSN dianggap sebagai organisasi yang begitu mantap dan berkesan walaupun republik tersebut hanyalah sebuah negara pulau yang kecil.

Sememangnya tidak dapat dinafikan perolehan dua kapal selam Scorpene tersebut merupakan pelaburan pertahanan yang agak besar. Sebab itu masa yang diambil untuk merealisasikan perolehan tersebut dikatakan agak lama kerana TLDM telah memulakan perancangan tersebut sejak dari Rancangan Malaysia Kelima (RMK-5) lagi tetapi hanya dimuktamadkan pada tahun 2002.

Perlu diungkitkan ketika menyambut ketibaan kapal selam pertama negara KD Tunku Abdul Rahman pada tahun 2009, Yang di-Pertuan Agong pada ketika itu, Tuanku Mizan Zainal Abidin menitahkan bahawa perolehan aset pertahanan terbaru adalah bukti kesungguhan kerajaan memastikan kedaulatan negara terus selamat dan terjamin.

Memang benar penghayatan tersebut kerana hari ini begitu jelas aset pertahanan laut adalah tunjang utama pertahanan kedaulatan maritim bukan sahaja untuk Malaysia tetapi kebanyakan negara Asia Pasifik.

PENULIS ialah Geostrategis Institut

Geospatial dan Sekolah Perdana UTM.