Anak muda Kyoto penerus tradisi kraf

GURU bahasa Jepun Sekolah Menengah Kebangsaan Tengku Intan Zaharah, Dungun, Terengganu, Mohd. 'Adlan Mohd. Shariffuddin, 32, dan tiga orang pelajarnya sanggup turun ke Kuala Lumpur semata-mata mahu mengikuti kelas membuat pengaut tauhu daripada dawai.

Setiap kali Yayasan Jepun Kuala Lumpur (JFKL) mengadakan acara, pasti Mohd. 'Adlan beserta pelajarnya mendapat keizinan ke ibu negara. Kunjungan tersebut merupakan kali ketiga.

Dalam pembelajaran bahasa Jepun, pelajar-pelajar turut didedahkan dengan aspek budaya. Sehubungan itu, Mohd. 'Adlan percaya aktiviti-aktiviti seperti ini dapat memberi pendedahan kepada pelajar-pelajarnya.

"Kebanyakan acara silang budaya seperti ini dihadiri oleh individu dari Jepun sendiri, secara tidak langsung pelajar boleh belajar bertutur dengan mereka," katanya ketika ditemui di Muzium Tekstil Negara.

Pengajar kelas menganyam dawai itu, Toru Tsuji, 32, lahir dalam keluarga yang menguasai seni kraf anyaman dawai dengan tangan dikenali kyo-kanaami.

"Alatan yang digunakan merupakan barangan lama, sangat asas dan pernah digunakan oleh ibu saya," ringkas kata Toru sambil diikuti hilai tawa.

Dia menyertai perniagaan keluarga itu pada tahun 2003 sebelum membuka butik Kanaami-Tsuji empat tahun kemudian di Kodaiji, Kyoto, Jepun. Toru juga pernah menyertai pameran perdagangan Maison et Objet (2009) di Paris, Perancis.

Pada hari itu, teknik yang diajar oleh Toru ialah membuat pengaut tauhu. Ia dikenali sebagai kiku-dashi (corak bunga kekwa) dan kikko-ami (corak cengkerang kura-kura).

Selain Mohd. 'Adlan dan tiga pelajarnya, bengkel menganyam dawai itu turut disertai lapan orang yang lain, jadi seorang penterjemah tetap diperlukan Toru untuk menerangkan cara-cara seni itu.

Buatan tangan

Setiap produk sama ada pengaut tauhu atau penapis teh dihasilkan 100 peratus menggunakan tangan. Individu yang membuat kraf wajib menyiapkannya.

Justeru, produk akhir kyo-kanaami mempunyai sifat eksklusif dan terhad kerana kesukaran menganyam membentuk corak berkala dan bersegi.

Terdapat lebih 3,600 buah keluarga yang mempunyai kemahiran tersendiri dan berbeza antara satu sama lain di Kyoto.

Ia diperturun daripada satu generasi ke generasi berikutnya sebagai satu khazanah keluarga yang dipelihara. Perkara tersebut tidak pelik kerana Kyoto pernah menjadi ibu negara selama lebih 1,000 tahun.

Keluarga Tsuji merupakan salah satu daripada tukang kraf di situ dan bapa Toru, Kenichi Tsuji pernah mendapat anugerah daripada bandar Kyoto atas usahanya mempromosi seni kraf.

Kini, giliran Toru memastikan seni keluarganya mendapat perhatian dunia. Selain mengadakan pameran, dia turut membuat bengkel seperti yang dihadiri Mohd. 'Adlan di Taiwan.

Kurator Pameran Rekaan Buatan Tangan Jepun Dari Kyoto, Noriko Kawakami berkata, terdapat generasi baharu tukang kraf di Kyoto sekarang yang mampu menghasilkan hasil karya yang lebih kontemporari.

"Mereka sukar untuk dipanggil tukang kraf atau pereka, tetapi generasi baharu ini menggunakan teknik-teknik lama dalam mereka sesuatu produk dan hasilnya boleh dilihat sehingga ke Eropah," kata Norika pada seminar yang diadakan di Kuala Lumpur baru-baru ini.

Generasi muda ini berusaha mereka bentuk sesuatu yang baharu yang menepati standard pasaran antarabangsa seperti pakaian gaun, bahan perabot, sarung iPad ataupun pencabut gabus.

Rekaan baharu

Mereka membentuk sebuah ikatan dikenali sebagai projek Go On yang terdiri daripada enam orang generasi baharu daripada keluarga yang berbeza.

Dikenali sebagai Japan Handmade, ia menawarkan pendekatan yang menarik dengan meneroka rekaan-rekaan baharu.

Walau bagaimanapun, produk-produk baharu ini masih mengekalkan rasa, nilai dan elemen-elemen Jepun.

Mereka ialah Toru, Totsuyuki Kosuga yang berasal daripada keluarga kraf buluh, Shuji Nakagawa (melentur kayu), Takahiro Yagi (bekas teh tin), Tusuke Matsubayashi (seramik) dan Masataka Hosoo (tekstil Nishijin).

Selain Toru yang turun ke Kuala Lumpur untuk mengadakan bengkel menganyam dawai, seorang lagi ahli projek Go On, Masataka hadir sempena pameran kali ini sekali gus mengadakan sesi ceramah mengenai seni produknya.

Keluarga Hosoo menguasai seni menenun tekstil tiga dimensi yang dikenali sebagai Nishijin.

Kimono

Kain broked itu digunakan sebagai obi (bengkung) dalam pemakaian kimono wanita. Syarikat tekstil Hosoo ditubuhkan pada tahun 1688, tetapi sejarahnya boleh dikesan sejak abad keenam lagi.

Nishijin dihasilkan dengan gabungan dua jenis bahan yang ditenun bersama menjadi lembaran kain tiga dimensi iaitu washi (kertas tradisional Jepun diperbuat daripada beras) dan benang sutera.

Jalur-jalur kertas washi ditenun bersama dengan fabrik sutera membentuk kain tiga dimensi yang terkenal itu. Teknik itu telah digunakan pada hampir 300 tahun lalu.

SENI membentuk tin ini merupakan salah satu daripada cabang projek Go On.

Menurut Masataka, 35, dua perkara penting ketika mereka fabrik adalah pada bahagian benang jaluran menegak dan mendatar pada mesin tenun Jacquard.

Sebanyak 9,000 utas benang pada bahagian menegak ditenun pada jaluran mendatar. Tenunan dibuat berdasarkan corak dahulu sebelum diikuti fabrik.

"Hosoo mula memasuki pasaran antarabangsa pada tahun 2006 dengan menyertai pameran Maison et Objet di Paris, Perancis," kata Masataka.

Maison et Objet merupakan pameran perdagangan Perancis terbesar untuk rekaan dalaman yang diadakan dua tahun sekali dan merupakan tiga acara terpenting di Eropah.

Produk yang dipamerkan merupakan sebuah sofa yang menggunakan kain obi sebagai sarung, namun ia tidak berjalan dengan baik, ujarnya lagi.

Tahun berikutnya, Hosoo memperkenalkan sarung kusyen yang pelbagai reka bentuk corak dengan mengekalkan keaslian teknik tradisional.

"Masalah yang dihadapi oleh Hosoo ialah kelebaran kain yang terhad iaitu 32 sentimeter (sm) sehingga kami berjaya menghasilkan sebuah mesin baharu yang dapat menenun kain dengan lebar 150sm," terang Masataka.

Dengan kelebaran kain yang lebih luas, pelbagai produk boleh direka sama ada pakaian ataupun kertas dinding dan tidak terhad pada produk kecil sahaja.

Kini, kain Nishijin mendapat perhatian dan digunakan oleh jenama-jenama antarabangsa serta eksklusif seperti Christian Dior dan Chanel.

Butik-butik jenama tersebut yang direka oleh arkitek Peter Marino menggunakan kain tersebut sebagai kertas dinding di 66 buah kedai jenama terbabit di seluruh dunia seperti di butik Dior di Hong Kong, Beijing dan Osaka.

Kain tersebut turut digunakan oleh pereka fesyen Jepun, Mihara Yasuhiro untuk koleksi pakaian lelaki musim panas/sejuk 2012.

Warga Prague bertukar jadi zombi

PRAGUE di Republik Czech sememangnya terkenal dengan warisan sejarahnya. Selain itu, bandar raya tersebut tersohor sebagai pusat politik, kebudayaan dan ekonomi terpenting di Eropah suatu ketika dahulu.

Bagaimanapun, pelancong kini mempunyai satu sebab lain untuk berkunjung ke kota yang dihuni lebih 1.3 juta orang itu.

Dikenali sebagai Zombi Walk, acara yang dimulakan sejak tahun 2008 itu ternyata unik kerana ratusan penduduk akan berkumpul dan berarak di seluruh Prague dengan memakai kostum seperti hantu zombi.

Berbekalkan kostum dan solekan menggerunkan, peserta akan berjalan, menjerit dan menggayakan bermacam-macam aksi zombi seperti yang sering dilihat dalam filem-filem seram mayat berjalan itu.

"Ia merupakan acara unik dan menghiburkan. Bayangkan semua penduduk bandar ini bertukar menjadi zombi secara tiba-tiba," kata penganjur perarakan itu, Jaroslav Spinka.

Tambah Spinka, pada tahun ini, kesemua peserta berarak dari Dataran Old Town sehingga ke Jambatan Charles yang mengambil masa selama hampir dua jam.

"Selain penduduk tempatan ada juga pelancong asing yang berminat menyertainya. Apa yang pasti, perarakan ini merupakan tarikan terbaharu yang mewarnai kalendar pelancongan negara ini," katanya.

Zombi Walk tidak sekadar popular di Republik Czech, malah di beberapa negara lain seperti Amerika Syarikat (AS), United Kingdom, Kanada, Jepun, Argentina dan Mexico.

Perarakan itu dikatakan bermula pada tahun 2000 di Milwaukee, Wisconsin, AS sebagai satu persembahan lawak jenaka yang dilakukan sekumpulan pemuda ketika Konvensyen Permainan Gencon.

Idea itu kemudian dikembangkan untuk mempromosikan filem-filem seram sebelum tersebar ke seluruh dunia sebagai satu persembahan seni yang mempunyai peminatnya yang tersendiri.

Selain untuk acara hiburan, perarakan itu turut dijadikan acara kebajikan bagi mengumpulkan dana dan kempen-kempen kesedaran mengenai isu-isu tempatan dan global.

Pada November 2012, perarakan yang diadakan di Twin Cities (Minneapolis-Saint Paul, AS) berjaya mengumpulkan 8,027 peserta sekali gus diiktiraf sebagai Zombi Walk yang terbesar di dunia oleh Guinness Book of Records.