Oleh LAUPA JUNUS
Gambar MOHD NAJIB MOHD NOR

Jangan terperanjat dengan kenyataan ini. Tidak ada keaslian pada ayam kampung tempatan kerana beberapa faktor antaranya ayam kampung tempatan adalah warisan baka-baka ayam moden dari luar negara.

Ayam kampung atau nama saintifiknya Gallus gallus domesticus merupakan jenis ayam yang popular dan mempunyai pasaran tersendiri atau niche market yang mendapat sambutan.

Mereka yang sudah biasa makan daging ayam kampung pasti mengetahui rasanya yang berbeza berbanding ayam lain.

Yang pasti lazat ialah daging ayam kampung tradisional.

Keenakan rasa ayam kampung tradisional adalah lebih baik berbanding jenis ayam kampung yang membanjiri pasaran tempatan sekarang iaitu ayam kampung kacukan dan ayam warna.

Badan ayam kampung tradisional tidak terlalu berisi berbanding ayam lain termasuk ayam kampung kacukan yang biasanya lebih berisi dan besar.

Oleh itu ayam kampung tradisional biasanya lebih aktif, lasak dan membuatnya lebih ringan, manakala ototnya kental dan mempunyai nilai nutrisi yang tinggi.

Ciri-ciri lain pada ayam kampung tradisional ialah keting kaki yang tak khusus warnanya dan balung yang tidak khusus bentuknya.

Selain susuk badan yang ramping, memang tidak ada piawaian lain bagi ayam kampung tradisional kerana darahnya mempunyai gabungan pelbagai baka moden termasuk gabungan dengan ayam hutan.

Kini, antara jenis ayam kampung yang popular ialah ayam arab dan ayam leher botak.

Ramai mungkin telah mendengar mengenai baka yang dikategorikan sebagai moden seperti Plymouth Rock , New Hampshire, Brown Leghorn dan Australorp pada era 80an.

Pada masa sama, ayam hutan yang dianggap sebagai baka asal mungkin juga tidak lagi tulen kerana berlaku kacukan dengan ayam kampung yang dibawa ke hutan pada zaman komunis dahulu.

Lebih-lebih lagi adalah menjadi perkara biasa sekarang melihat ayam hutan jantan berkawan dengan ayam kampung betina.

Namun isu yang kini menjadi semakin mendapat perhatian ialah meskipun popular dan mendapat permintaan, bekalan ayam kampung amat terhad.

Dengan sambutan yang semakin menggalakkan itu, sesuatu perlu dilakukan bagi memenuhi permintaan yang semakin bertambah.

"Malangnya pengeluaran ayam kampung tempatan ketika ini hanya empat peratus berbanding keseluruhan lebih sejuta ekor ayam sehari yang dipasarkan dalam industri," kata penyelidik Jabatan Sains Haiwan, Fakulti Pertanian, Universiti Putra Malaysia (UPM), Prof Madya Dr. Azhar Kasim.

Dr. Azhar menunjukkan sangkar yang direka khas untuk penyelidikan yang dijalankan.

Beliau berkata, jumlah yang boleh dianggap sedikit itu sebenarnya satu peluang bagi industri memikirkan kaedah penambahan pengeluaran ayam kampung ketika ini.

Industri ayam kampung sebenarnya berhadapan dengan pelbagai cabaran kerana jumlahnya di pasaran yang sedikit diancam oleh masalah penyakit seperti penyakit sampar (Newcastle disease) yang boleh membantutkan industri tersebut.

Menurut Dr. Azhar, antara masalah lain ialah ayam kampung tradisional dipelihara lepas bebas tanpa pengurusan sistematik, berskala kecil dan tidak komersial.

Menurut beliau, bagi mengatasi kekurangan bekalan itu, antara langkah yang diambil oleh pengusaha tempatan ialah mengimport ayam warna sebagai alternatif.

Baka tersebut kemudian dikahwinkan dengan ayam kampung tempatan untuk mendapat anak yang memperlihatkan ciri ayam kampung, biasanya pada warna bulu.

Usaha tersebut yang bermula pada 1980an akhirnya berjaya meningkatkan jumlah ayam kampung untuk tujuan komersial selepas 30 tahun tetapi belum memadai bagi menghasilkan baka yang lebih baik atau sempurna.

Ayam kampung tradisional hanya sesuai dijual ketika berumur 16 minggu. Ayam warna pada seawalnya umur lapan minggu dan ayam kampung kacukan pada umur 12 minggu.

"Apa yang kita ada sekarang dalam industri tempatan pada skala yang besar ialah ayam kampung kacukan yang belum dapat menyerupai ayam kampung tradisional.

"Contohnya, bagi ayam kampung kacukan tersebut, saiz badannya yang kurang ramping (banyak berisi) dijual dengan harga borong RM9 sekilogram berat hidup .

"Saiz badan yang ramping sedikit boleh meningkatkan harga kepada RM12 sekilogram," ujar Dr. Azhar.

Katanya, ayam kampung tradisional pula dengan jumlahnya yang terhad boleh melampaui harga RM16 sekilogram atau dikira mudah dengan harga RM25 seekor jika tidak ada alat penimbang.

Kaedah latihan dan bimbingan yang mementingkan kerja lapangan antara kekuatan iGROW.

Cubaan iGROW mempelopori latihan kemahiran berasaskan pembiayaan pinjaman Perbadanan Tabung Pembangunan Kemahiran (PTPK), Kementerian Sumber Manusia ternyata berbaloi dan mendapat sambutan menggalakkan.

Ini berdasarkan kepada semakin ramai pelatih mengikuti kursus Sijil Kemahiran Malaysia (SKM) dalam bidang tanaman makanan di pusat latihan tersebut di Pulau Tiga, Kampong Gajah, Perak.

Biasanya lepasan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) akan ditawarkan mengikuti kursus SKM di institusi latihan kemahiran awam (ILKA) atau institu latihan kemahiran swasta (ILKS) secara percuma (biasiswa).

Bagaimanapun, tetapi peluang yang terhad itu tidak menghalang ramai belia yang bertekad untuk menceburi sektor pertanian di iGROW sungguhpun mereka terpaksa mendapatkan pinjaman latihan.

Bagi Muhammad Syafiq Anuar, dia pernah memohon mengikuti latihan di tempat lain sebelum ini dengan harapan mendapat tajaan percuma.

Namun, setelah tiada tawaran diterima sekian lama, peluang latihan iGROW diterima dengan hati yang gembira, biarpun beliau perlu mengambil pinjaman PTPK.

"Saya amat bersyukur kerana kemudahan pinjaman PTPK telah merealisasikan hasrat kami untuk mengikuti kursus pertanian tanpa mengharapkan lagi pembiayaan percuma", katanya yang berasal dari Kuala Kangsar, Perak.

Setelah gagal mendapat tawaran percuma di ILKA dan ILKS, beliau hampir kecewa tetapi tawaran latihan di iGROW bersama pakej pembiayaan pinjaman PTPK menguatkan semangatnya untuk tidak menoleh ke belakang lagi.

Rakannya Mohamad Fikri Kasim, dari Kota Bharu Kelantan berpendapat bahawa latihan berpakej yang ditawarkan oleh iGROW telah menarik minatnya kerana jarang sekali wujud tawaran sedemikian.

Pada mulanya, dia berasa agak sangsi terhadap pakej berkenaan tetapi setelah diberi penjelasan menerusi kuliah dan melihat sendiri konsep kemudahan iGROW, timbul keyakinan bahawa semua itu bukanlah sesuatu yang mustahil untuk dijayakan.

"Konsep latihan dan kemudahan yang disediakan benar-benar memenuhi cita rasa pertanian generasi baru dan bersifat futuristik kerana segala kemudahan dan peralatan di tapak amali merupakan tanaman integrasi yang mengguna pakai keluasan tanah secara optimum" ujar Mohamad Fikri.

Menurutnya, sistem pertanian yang ringkas tetapi bersepadu telah membuka mata para pelatih tentang potensi sektor pertanian untuk menjana pendapatan secara optimum yang mampu melahirkan petani berpendapatan tinggi pada masa hadapan.

"Sekarang kami telah faham bahawa kaedah pertanian secara integrasi membolehkan kami mempunyai pelbagai aktiviti pertanian dalam satu kawasan yang terhad dan seterusnya meningkatkan pendapatan petani. Pada saya, inilah satu inovasi baru dalam memajukan pertanian di kampung," tambah Fikri lagi.

Kombinasi kemahiran ini meyakinkan Mohamad Hafifi Noorzain bahawa tindakannya mengikuti SKM di iGROW adalah tepat dan berbaloi

Ini kerana, dia turut diajar pelbagai kemahiran lain yang menjadi penentu kejayaan mereka sebagai usahawan bila tamat latihan nanti.

"Kaedah 5 dalam 1 ini membolehkan saya memantapkan perniagaan dalam pertanian pada masa hadapan.

"Semua contoh kemudahan disediakan di tapak Kompleks Warisan iGROW di Mukim Pulau Tiga, Kampong Gajah, Perak boleh dilihat dengan mata kasar.

"Ini membolehkan kami melaksanakan aktiviti yang sama bila pulang ke kampung halaman masing-masing nanti," kata beliau yang berasal dari Pulau Pinang.

Ketua Pegawai Eksekutif iGROW, Azri Zahier Azmi berkata, minat yang tinggi dalam sektor pertanian memperlihatkan trend belajar dengan pembiayaan pinjaman seperti PTPK mula diterima oleh belia demi mencapai cita-cita mereka.

"Kami sangat berbangga dengan kepercayaan yang diberikan PTPK yang turut menyumbang kepada jumlah kemasukan pelatih yang semakin meningkat ke iGROW," ulas beliau.

nSebarang pertanyaan berkaitan latihan Sijil Kemahiran Malaysia di iGROW sila hubungi Azri Zahier di talian 012-4842144.